„RODZINA Z PODKARPACIA – JEJ ZASŁUGI, ODDZIAŁYWANIE NA SPOŁACZNOŚĆ I ŚWIADECTWO NA PRZYKŁADZIE RODZINY STAROWIEYSKICH”
W dniu 10 maja 2025r. w Instytucie Teologiczno-Pastoralnym im. św. Józefa S. Pelczara w Rzeszowie, odbyła się konferencja poświęcona bł. Stanisławowi Starowiejskiemu w 130. rocznicę urodzin oraz rodzinie błogosławionego. Organizatorem konferencji była Akcja Katolicka Diecezji Rzeszowskiej, przy współpracy z Civitas Christiana. Konferencja rozpoczęła się od wspólnej Mszy Świętej, koncelebrowanej w kaplicy seminaryjnej, pod przewodnictwem Biskupa Ordynariusza Jana Wątroby, z udziałem ks. bpa Mariusza Leszczyńskiego z Zamościa, ks. prof. dr hab. Marka Starowieyskiego (AKW), obchodzącego 65 rocznicę święceń kapłańskich, Asystenta DIAK Diecezji Rzeszowskiej ks. Stanisława Potery, Asystenta DIAK Diec. Zamojsko-Lubaczowskiej ks. Krzysztofa Świty oraz asystentów parafialnych Akcji Katolickiej. Przeżywamy Rok Jubileuszowy, 30 – lecie reaktywowania w Polsce Akcji Katolickiej, pontyfikat Ojca Świętego Franciszka, rozpoczynający się pontyfikat Ojca Świętego Leona XIV oraz 130-lecie urodzin naszego Patrona Bł. Stanisława Starowieyskiego. Niech więc nasze serca wyśpiewają Bogu wdzięczne Te Deum za te wydarzenia, podkreślał w homilii bp. Leszczyński. Nawiązał również do słów Ewangelii o tajemnicy Eucharystii «Ciało moje jest prawdziwym pokarmem, a Krew moja jest prawdziwym napojem». Jezus mówi nam o życiu wiecznym, do którego konieczne jest nasze zjednoczenie z Nim. Wobec tak wielkiej tajemnicy jaką jest Eucharystia, potrzeba wiary i pokoju. Kościół wzywa, abyśmy od Eucharystii rozpoczynali nową ewangelizację naszego świata, która powinna objąć politykę, ekonomię, edukację oraz kulturę. Zaangażowanie polityczne i działalność publiczna chrześcijan pozwala oświetlić życie państwa i narodu światłem Ewangelii, umacniając w ten sposób spokój społeczny, sprawiedliwość i wolność, podkreślał ks. Biskup. W dziele ewangelizacji wyjątkowe miejsce zajmuje Akcja Katolicka jej członkowie powinni przypominać wszystkim katolikom o ich obowiązkach względem Kościoła i Ojczyzny, uzdrawiać ich myślenie i postawy w oparciu o Ewangelię i Katolicką Naukę Społeczną , być sumieniem narodu we wszystkich dziedzinach życia.
Mamy wszystko odnawiać w Chrystusie, a przykładem niech będzie bł. Stanisław Starowieyski. Prezes DIAK w Lublinie i Katolickiego Stowarzyszenia Mężów Diecezji Lubelskiej, który wyznał ,,idę Panie do Ciebie, a Ty będziesz czynił co zechcesz’’ – to głęboka wiara i pokora. W obliczu potęgującego się zła i cywilizacji śmierci bądźmy apostołami życia, dobra i nadziei. To ma być nie tylko obrona wartości, ale ma to być walka: ,,katolicka ofensywa’’, Kościół walczący o Chrystusa. Niech nam przewodzą Maryja, Matka Jezusa, św. Wojciech i bł. Stanisław Starowieyski podsumował ks. Biskup.
Po Eucharystii w auli głównej rozpoczęła się druga część spotkania.
Otwarcia konferencji dokonał redaktor prowadzący, Grzegorz Boratyn. Zacytował słowa błogosławionego Stanisława: „Rodzina w duchu miłości chrześcijańskiej będzie pracować dla rodziny, kraju i dla ludzkości, a w sercu będzie zawsze myślała po polsku’’. Dla tej rodziny dwie rzeczy były ważne, kaplica – czyli wartości duchowe i baszta czyli coś, co spina wartości, które legły u podstaw wychowania w rodzinie. Historia podobno jest nauczycielką życia, czy zawsze ? Dzisiejsze spotkanie niech wypełni to przesłanie – zaznaczył prezes DIAK Jeremi Kalkowski. Spotykamy się z rodziną typową, a zarazem nietypową. Doświadczymy sami, jak wielkie oddziaływanie na życie całych społeczności może mieć rodzina, poprzez działanie swoich członków, jedna dobrze ukształtowana rodzina. Prezes przywitał księży biskupów ks. bpa Jana Wątrobę i ks. bpa Mariusza Leszczyńskiego, Asystenta DIAK Diec. Zamojsko-Lubaczowskiej ks. Krzysztofa Świtę, Prezesa Zarządu KIAK Andrzeja Kamińskiego , Prezesa DIAK Archidiecezji Lubelskiej Małgorzatę Stacharską z delegacją, Prezesa DIAK Diecezji Zamojsko -Lubaczowskiej Andrzeja Juszczaka z delegacją, Rafała Czupryka z Zarządu Stowarzyszenia Ruchów i Organizacji Katolickich, b. europosła Mieczysława Janowskiego , szczególnie powitał ks. prof. Marka Starowieyskiego i członków rodziny Starowieyskich, oraz osoby z Civitas Christiana, twórców filmu o błogosławionym Stanisławie z Panią Martą Karpińską oraz dyrektora Civitas Christiana Regionu Lubelsko-Rzeszowskiego Jana Juszczaka i wszystkich zebranych na konferencji. Na wstępie wspólnie wysłuchaliśmy telefonicznego przesłania skierowanego do nas, uczestników konferencji od żyjącej córki błogosławionego Stanisława, Elżbiety z Australii, dla której rodzina , Polska jest zawsze bliska w myślach, w sercu i modlitwie. Jak powiedziała: dla niej Ojciec jest Orędownikiem u Boga. Ważnym elementem spotkania był film „Stanisław Starowieyski. Życie zwyczajne – życie święte”, był to premierowy pokaz filmu dokumentalnego o bł. Stanisławie i jego zwyczajnym, ale świętym życiu, o czym opowiadają członkowie jego rodziny, a także świadkowie spuścizny, jaką była działalność błogosławionego w Akcji Katolickiej. Film zrealizowany przez zespół medialny Stowarzyszenia Civitas Christiana, przybliżył nam sylwetkę oraz dokonania tego niezwykłego człowieka. Ziemianina, męża, ojca i jednocześnie dobrego gospodarza/przedsiębiorcy i bardzo aktywnego na niwie społecznej, zamęczonego przez niemieckich oprawców w obozie koncentracyjnym w Dachau w 1941 r. Ojciec Święty Jan Paweł II, 13 czerwca 1999 r. w Warszawie, podczas swojej VII pielgrzymki do Ojczyzny, beatyfikował 108. Męczenników z okresu II wojny światowej. W wygłoszonej wówczas homilii powiedział m.in.: „Są wśród tych błogosławionych Męczenników również ludzie świeccy (…). Jest gorliwy działacz Akcji Katolickiej”.
Niezapomnianym wydarzeniem będzie wykład ks. prof. dr hab. Marka Starowieyskiego z Warszawy, który w przejmujący sposób opowiedział o zasługach innych członków tej rodziny, rodziny która swe korzenie ma w Ustrobnej i Bratkówce k. Krosna. Opowiadał o rodzinie Starowieyskich jej dokonaniach, jej oddziaływaniu w rozwój kultury, kształtowanie postaw patriotyzmu i oddziaływaniu na społeczeństwo. Bardzo bogata historia ludzi, oddanych Kościołowi, Ojczyźnie i innym ludziom, niezależnie od statusu społecznego, o szacunku do wszystkich ludzi. To historia rodziny, wielu pokoleń rodziny, która miała ogromny wkład w rozwój kraju i to na wielu płaszczyznach. Dalej służymy Polsce i naszej małej Ojczyźnie podkreślił ks. Marek Starowieyski.
Konferencja, wygłoszona przez bpa Mirosława Leszczyńskiego przybliżyła nam postać Bł. Stanisława jako działacza Akcji Katolickiej, jego środowisko rodzinne, duchowość i świadectwo. Gdy na ziemiach polskich w 1930 roku rozpoczęła działalność Akcja Katolicka, błogosławiony Stanisław włączył się w jej organizację i działalność na terenie Diecezji Lubelskiej. Wygłaszał referaty, organizował rekolekcje, pielgrzymki, zjazdy i szkolenia, był prezesem Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej w Lublinie podkreślał ks. Biskup. Na własny koszt zorganizował w 1938 roku wyjazd zarządu DIAK na Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny w Budapeszcie. Brał udział w Międzynarodowym Kongresie ku czci Chrystusa Króla w Poznaniu. Papież Pius XI za działalność katolicką i pracę w Akcji Katolickiej mianował go swoim tajnym szambelanem. Stanisław Starowieyski urodzony 11 maja 1895 r. w Ustrobnej k. Krosna – to gorliwy działacz Akcji Katolickiej, ziemianin z Łaszczowa, gorliwy katolik, wzorowy mąż i ojciec rodziny, społecznik i męczennik z ostatniej wojny. Pochodził z rodziny Starowieyskich mocno przywiązanych do wiary i Kościoła, która z czasem zaangażowała się czynnie w akcję katolicko-społeczną, inspirowaną przez papieża Leona XIII i św. Piusa X .
Papież Leon XIII dostrzegał w obliczu niebezpieczeństw grożących Kościołowi, zwłaszcza ze strony liberalizmu laickiego i socjalizmu, potrzebę nowoczesnego sposobu oddziaływania na społeczeństwo, a w wykonywaniu tego posłannictwa widział, obok duchowieństwa, także katolików świeckich. W encyklice Sapientiae Christianae, z 10 stycznia 1890 r. pisał: „Koniecznym jest, by w obronie wiary działali zdolni ludzie świeccy, którym drogi jest Kościół, ta wspólnota matka, którzy słowem i pismem skutecznie obronić zdołają religię katolicką”. W ten sposób katolicy świeccy, przy boku duchowieństwa, mieli podjąć w ramach akcji katolicko-społecznej zadania krzewienia zasad chrześcijańskich we wszystkich dziedzinach życia. Następca Leona XIII, papież św. Pius X, na progu swego pontyfikatu rzucił hasło: Instaurare omnia in Christo (Odnowić wszystko w Chrystusie). Jednocześnie wezwał katolików świeckich do tego, by wypowiedzieli walkę cywilizacji antychrześcijańskiej i wprowadzili z powrotem Chrystusa do rodziny, do szkoły, do społeczeństwa” . Te zadania określił papież po raz pierwszy w historii pojęciem ” Akcja Katolicka”.
Idee Akcji Katolickiej zaczęto rozwijać również na gruncie polskim, gdzie ważną rolę odegrali obok duchowieństwa, przywiązani do Boga i Kościoła katolicy świeccy, do których należała rodzina Starowieyskich. Działalność katolicko-społeczna rodziców Stanisława stanowi „klucz do zrozumienia dalszej działalności Stanisława w Łaszczowie i jego późniejszej pracy w lubelskiej Akcji Katolickiej, gdzie przenosił, rozwijał i udoskonalał obraz zapamiętany z dzieciństwa”. Stanisław pobierał naukę najpierw w domu rodzinnym, a potem w Kolegium Jezuitów w Chyrowie, tam też wstąpił do Sodalicji Mariańskiej, gdzie formował swoją pobożność maryjną i odwagę cywilną. Przysposabiał się do czynnego uczestnictwa w życiu Kościoła i do pracy w późniejszej Akcji Katolickiej. Sodalicje, dostarczały z chwilą powołania Akcji Katolickiej w Polsce, uformowanych działaczy i stały się jednym z jej stowarzyszeń pomocniczych. Z tą wzorową postawą katolicką Państwa Starowieyskich szło nieodłącznie w parze ich czynne zaangażowanie najpierw w akcji katolicko-społecznej, a potem w Akcji Katolickiej, zalecanej w dwudziestoleciu międzywojennym przez papieża Pius XI. Stanisław Starowieyski, umęczony zmarł w Dachau 13 kwietnia 1941r.
Ks. Stanisław Starowieyski – Przyjaciel Jana Pawła II, konferencję przygotowaną przez ks. dr Marcina Nabożnego, przebywającego obecnie w USA, zaprezentował Asystent DIAK Rzeszów ks. Stanisław Potera. Ksiądz Stanisław Starowieyski, kapłan z Iwierzyc w parafii Nockowa przyszedł na świat 30 grudnia 1922 r. w Witkowicach. Gimnazjum i szkołę średnią kończył w Chyrowie i we Lwowie. Studiował na tajnych kompletach Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, prowadzonego przez kard. Adam Sapiehę, tam tez nastąpiło zawiązanie przyjaźni z Karolem Wojtyłą, która trwała niemal 40 lat. Razem studiowali w Rzymie na Papieskim Uniwersytecie Świętego Tomasza z Akwinu. Spotkali się również z Ojcem Pio w San Giovanni Rotondo. Po ukończeniu studiów ks. S. Starowieyski powrócił do Polski, przyjął święcenia kapłańskie w lipcu 1949 r. z rąk kard. A. Sapiehy i ponownie udał się na studia do Rzymu, gdzie uzyskał doktorat z teologii w 1952 r. Tym razem władze komunistyczne, ze względu na jego arystokratyczne pochodzenie, odmówiły mu powrotu do Polski. W związku z tym ks. S. Starowieyski zdecydował się wyjechać w 1953 r. na misje do Brazylii, gdzie był kapelanem kolegium Małych Braci Maryi w Porto Alegre. Był wykładowcą w Wyższym Seminarium Duchownym w Viamăo. Ostatni raz w Polsce był w 1985 r. Brazylię nazywał drugą ojczyzną, gdzie prowadził swoje duszpasterstwo. W Rio de Janeiro wstąpił do Zgromadzenia Najświętszego Sakramentu. W Brazylii prowadził działalność duszpasterską wśród biednych ludzi, zaniedbanych materialnie i duchowo, pomagał imigrantom z Polski. Odznaczał się wielką pobożnością eucharystyczną oraz budzeniem powołań kapłańskich i zakonnych. Z Ojcem Świętym Janem Pawłem II osobiście spotkał się kilkakrotnie, podczas pielgrzymek Ojca Świętego do Brazylii. Do spotkania doszło również w Rzymie w 1985 r. Wówczas ks. Starowieyski był gościem honorowym Jana Pawła II. Ks. Stanisław Starowieyski zmarł 22 maja 1986 r. w Rio de Janeiro, gdzie został pochowany.
Wspomnienia i świadectwa członków rodziny Starowieyskich, wspomnienia ks. Marka, bardzo ciekawe jak również zabawne sytuacje życia błogosławionego i opowieść bratanka Wojciecha Starowieyskiego na długo pozostaną w naszej pamięci . Silne więzi rodzinne, pielęgnowanie wspomnień , pomimo presji życia w szybkim tempie, są
fundamentem dla zdrowego rozwoju i dobrostanu każdego człowieka, a to stanowi rodzinę, rodzinę dobrze ukształtowaną. Jako Akcja Katolicka jesteśmy dumni, że w szeregach naszego stowarzyszenia znalazł się człowiek, który może być dla nas wzorem w życiu społecznym, rodzinnym i zawodowym. Doceniając dar, jaki otrzymaliśmy w postaci takiego patrona, zachęcamy wszystkich Państwa do głębszego poznawania tego niezwykłego mieszkańca Podkarpacia, zasłużonego też dla województwa lubelskiego podsumował na zakończenie Prezes Jeremi Kalkowski. Zaprosił zebranych do obejrzenia ciekawej wystawy obrazująca życie i dokonania bł. Stanisława Starowieyskiego i jego rodziny. Dla uczestników rozlosowano kilkanaście książek autorstwa ks. Marka Starowieyskiego ,, Bł. Stanisław Starowieyski’’. Dziękując za tak ciekawe wydarzenie, Prezes KIAK Andrzej Kamiński zaprosił zebranych na 18 października na Jubileuszową Pielgrzymkę Akcji Katolickiej połączoną z wprowadzeniem relikwii Błogosławionego Stanisława Starowieyskiego do Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie. Przyjedźmy do Błogosławionego, naszego Orędownika w niebie. Składamy podziękowania wszystkim, którzy przyczynili się do realizacji tak wyjątkowej konferencji o wyjątkowym Człowieku i Jego Rodzinie. Zarządowi DIAK z Asystentem ks. Stanisławem Poterą i Prezesem Jeremim Kalkowskim, Partnerowi – Civitas Christiana Regionu Rzeszowsko-Lubelskiego, dziękujemy za dofinasowanie z budżetu Województwa Podkarpackiego, za honorowy patronat Biskupowi Rzeszowskiemu i za patronat medialny Radiu Via i TVP 3 Rzeszów
Króluj nam Chryste !
Małgorzata Jaworska
